Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak, vücut savunma sisteminin glutene karşı gösterdiği hassasiyet ve vücudun gösterdiği anormal tepkiler olarak tanımlanabilir. Çölyak hastalarında ince bağırsak yüzeyi yani villus girinti çıkıntı şeklinde değildir. Oluşan hasardan dolayı düzleşme meydana gelir ve besinlerin emiliminde azalma görülür. Vücut savunma sistemi ise bu durumu sindirim problemleri, şişkinlik, ciltte bozulmalar, halsizlik, adet düzensizlikleri gibi belirtilerle ifade eder.
Hastalığın gelişiminde genetik faktörler en önemli unsurdur. Sıklıkla ebeveynler, kardeşler veya çocuklar gibi çölyak hastalarının birinci derece akrabaları da rahatsızlıktan yaşamaktadır. Kişinin beslenme şekli, bağırsak enfeksiyonları ve bağırsak bakterileri çölyak hastalığının gelişimine katkıda bulunabilir.
Çölyak Belirtileri Nelerdir?
Tüketilen besinlerdeki gluteni kesmek, bilinen tek tedavi yöntemidir.
- Karın Bölgesinde öne doğru şişkinlik
- Kas zayıflığı, kansızlık
- Dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacının artması
- İshal, kusma
- Tiroid yetmezliği
- Böbrek taşları, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları
- Nedeni bilinmeyen karaciğer hastalıkları
- Büyüme geriliği
- Gece körlüğü, göz kuruluğu
- Diş eti yaraları, ağız içinde aftlar
- İştahsızlık, gaz şikayetleri
- Eklem ve kemik ağrıları, vücutta denge kurmakta zorluk
- Ciltte kaşıntılı döküntüler
- Şiddetli baş ağrısı, migren
- Depresyon, öğrenme güçlüğü, davranış bozukluğu
- Ergenlik gecikmesi, adet bozuklukları, sık düşük yapmak
Hastalığın teşhisi için kan testleri serolojik özel testler (AGA, EMA) ile ön tanı konmaktadır. Fakat kesin tanı ince bağırsak biyopsisi ile söylenebilir.
Çölyak Hastaları Nasıl Beslenmelidir?
Glutensiz beslenme ömür boyu sürdürülmesi gereken bir tedavi çeşitidir. Bu nedenle buğday, çavdar, arpa ve yulaf içeren tüm gıdalardan (bulgur, makarna, şehriye çorbası, erişte, kuskus, bisküvi, simit, dondurma külahı, ekmek, yarma, irmik, kraker, börek, pasta, çörek ve birçok işlenmiş gıda) uzak durulmalıdır. Çikolatalar, bazı kahve ve çaylar, sosis, salam ve sucuklar, işlenmiş et ürünleri, soslar ve bazı ilaçlar da gluten içermektedir. Et, meyveler ve sebzeler gluten içermez.
Pirinç, pirinç unu, nişasta, kara buğday, mısır ile yapılmış ekmek ve yiyecekler, glutensiz un ile yapılmış ekmek, keten bitkisi, Soya fasülyesi, patates, keçiboynuzu unu, mısır unu, pirinç unu, nohut unu, mercimek unu, bezelye unu, kestane unu, soya unu ve patates unu gibi un çeşitleri diyet listelerinde bulunmalıdır.
