Folik Asit nedir ve ne işe yarar?
Folik asit, B vitamini ailesinin bir üyesidir. Suda çözünen bir vitamindir. Folat ya da B9 vitamini olarak da bilinir. DNA sentezi ve hücre bölünmesi süreçlerinde önemli yeri olmaktadır. Latince yaprak anlamına gelen ‘folum’ kelimesinden türetilmiştir. Bu ismi almasının sebebi ise yeşil yapraklarda bol miktarda bulunmasıdır.
Yetişkin bir insanın günlük folik asit ihtiyacı 400 mcg’dir. Gebelik, emzirme, hipertiroidizm, karaciğer hastalıkları, emilim bozuklukları, hemolitik anemi gibi durumlarda ise vücudun ihtiyaç duyduğu folik asit miktarı artmaktadır. Böyle durumlarda, doktor gerekli görürse folik asit takviyesi düşünülebilmektedir.
İnsanlar ve diğer hayvanlar folik asit sentezleme yeteneğine sahip değillerdir. Vücutları için gerekli folik asiti besinler ve takviye ürünler vasıtasıyla alabilirler.
Hangi besinlerde bulunur?
- Portakal, greyfurt ve limon gibi turunçgiller grubu olan meyvelerde (Büyük bir portakal, 55 mg folat bulunur),
- Brokoli, ıspanak, maydanoz vb. koyu yeşil sebzelerde,
- Pancar, patlıcan, lahana ve balkabağında
- Kuru fasulye, mercimek vb. bakliyatlarda,
- Ceviz vb. kuruyemişlerde,
- Avokado (1 diliminde 90 mcg folik asit bulunur),
- Kuşkonmaz,
- Yumurta,
- Ay çekirdeği(Bir avuç dolusunun içinde yaklaşık 82 mcg folik asit bulunur),
Faydaları nelerdir?
Hücre bölünmesi ve çeşitli hücrelerin üretilmeleri sırasında DNA ve RNA’nın kopyalanması için azotlu organik bazların sentezinde görev alan folik asit, özellikle kırmızı kan hücrelerinin olgunlaşmasında kilit rol oynamaktadır. Böylelikle kansızlık durumunun gelişmesini önlemeye katkı sağlamaktadır.
Erken doğum veya doğumsal anomali gelişimi riskini azaltıcı etki gösterir. Düşük ve nöral tüp defektlerine karşı korunmak için hamilelik sırasında yeterince folik asit alınması önemlidir.
Kalp sağlığının korunmasına yardımcı olmaktadır. Kalp rahatsızlıkları ile ilişkili olan homosistein seviyesinin düşürülmesine katkıda bulunmaktadır. Kalp hastalığı faktörü olan yüksek kan basıncını azaltmaya yardımcı olabilmektedir.
Folik asit eksikliğinde hangi belirtiler gözlemlenir?
- Yorgunluk
- Halsizlik
- Uyuşukluk
- Sinirlilik
- İshal
- Büyümede yavaşlama
- Kaslarda güçsüzlük
- Saçlarda beyazlama
- Batma, karıncalanma veya yanma hissi gibi nörolojik belirtiler
- Depresyon, zihinsel karışıklık, hafıza problemleri, yargılama ve anlama problemleri gibi psikolojik sorunlar
- Mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, kilo kaybı ve ishal gibi mide-bağırsak belirtileri
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Nefes darlığı
- Solukluk
- Folik asit eksikliğine bağlı kansızlık ortaya çıktığında solukluk, nefes darlığı, baş dönmesi gibi anemi belirtileri gelişir.
Folat eksikliğinde daha az yaygın görülen belirti ve bulgular ise şunlardır:
- Hızlı kalp atışı (taşikardi)
- Hızlı nefes alıp verme (takipne)
- Ciltte kızarıklık ve pullanma şeklinde görüşen iltihap
- Dinlemekle duyulan kalp üfürümü
- Yutma sırasında ağrı
- Dilde pürüzsüzleşme ve hassasiyet
- Ağızda ülser şeklinde kanamalı yaralar
- Ağız köşelerinde çatlaklar
Hamilelik öncesi ve hamilelik sırasında folik asit ihtiyacını karşılamanın bebeğin otizme yakalanma olasılığını azaltabileceğini düşünülmektedir.
